ข้าวแช่แม่นิด   ริมแม่น้ำเพชรบุรี   ดีงาม

ร้านข้าวแช่แม่นิด เมืองเพชร  หาไม่ยาก

ขับรถเข้าเมืองเพรชบุรี ไปตามถนนราชวิถี ผ่านกาชาดจังหวัด เลี้ยวซ้ายหน้าจวนผู้ว่าก่อนขึ้นสะพาน ลอดใต้สะพานรถไฟเลียบริมแม่น้ำเพชรไปอีกนิดเดียว เห็นร้านหลังคามุงจาก มีป้ายบอกชัดเจน ข้อดีของที่นี่คือหาที่จอดรถง่าย ร้านหยุดวันพุธ

คุณนพ ลูกชาย แม่นิดรับช่วงต่อ คุยสนุก เล่าว่า แม่ขายข้าวแช่มากว่า 60 ปี ข้าวแช่ฝีมือแม่เข้าไปรับใช้ในวังมาแล้ว แม่จึงสั่งไว้ไม่ให้ไปประกวดกับใครที่ไหนอีก ข้าวแช่ที่นี่ขายชุดละ 25บาท แพงกว่าในตลาด เพราะคนขายมั่นใจในฝีมือและคุณภาพ

ข้าวแช่เมืองเพชร มีเครื่องเคียงสามอย่าง 1 ลูกกะปิทอด 2 ปลาเส้น 3 ไชโป้วหวาน ได้ความรู้ว่า ที่เราเรียกกันว่า ลูกกระปิ ของเมืองเพชรไม่ได้ทำจากกระปิ แต่ใช้ หอม กระชาย ตะไคร้ คลุกมะพร้าว คั่วไฟระวังไม่ให้ไหม้ จนเหลืองกรอบอร่อย ปลาเส้นทำจากเนื้อปลาแท้ไม่ผสมแป้ง เลือกใช้ไชโป้วอย่างดีหวานกรอบ และที่ทำให้รู้สึกสดชื่นเป็นพิเศษ คือน้ำอบควันเทียน อบทิ้งไว้ทั้งคืน เช้าปรุงด้วย ดอกมะลิ ดอกกระดังงา จนหอมกรุ่น

ผมชอบรสชาติของข้าวแช่ที่นี่ ชอบถ้วยลายคราม ชอบช้อนทองเหลืองกะไหล่เงินทรงสวย ตักข้าวได้ขนาดพอดีคำ ชอบนั่งริมแม่น้ำเพชร มองสายน้ำไหลเอื่อย มีนกให้เฝ้าดู เห็นตัวหนึ่ง สีฟ้าสดสวย ขี้อาย แค่นี้ชีวิตก็ชื่นใจแล้ว

ข้อมูลเพิ่มเติม

บทความ ข้าวแช่เพชรบุรี ข้าวแช่ (RICE IN ICE WATER).

http://lightning-swate.blogspot.com/

อาหารมอญ ที่นิยมทำกันในช่วงสงกรานต์เท่านั้น ก็คือ ขนมกะละแม และ ข้าวแช่ หรือ ข้าวสงกรานต์ คนมอญเรียกว่า “เปิงด้าจก์” ที่แปลว่า ข้าวน้ำ โดยเฉพาะข้าวแช่ เป็นอาหารที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรม มีขั้นตอนในการทำค่อนข้างพิถีพิถัน ใช้เวลาในการจัดเตรียมมาก และเมื่อปรุงเสร็จเรียบร้อยแล้วก็จะต้องนำไปถวายบูชาต่อเทวดา จากนั้นจะนำไปถวายพระและแบ่งไปส่งผู้หลักผู้ใหญ่ ที่เหลือจากนั้นจึงจะนำมาตั้งวงแบ่งกันกินกันเองภายในครัวเรือน

ข้าวแช่เข้าวัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้าวแช่ตระกูลเมืองเพชรบุรี สืบเนื่องมาจากการแปรพระราชฐานของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ ไปอยู่ที่พระราชวังพระนครคีรี (เขาวัง) ซึ่งในครั้งนั้นมีเจ้าจอมมารดากลิ่น (ซ่อนกลิ่น) เชื้อสายมอญทางเจ้าพระยามหาโยธา (เจ่ง คชเสนี) ที่หลบหนีพม่ามาครั้งกรุงธนบุรี เจ้าจอมมารดากลิ่นได้ติดตามพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวไปถวายราชการที่พระราชวังพระนครคีรีด้วย และในครั้งนั้นเองที่ข้าวแช่ของเจ้าจอมมารดากลิ่นได้รับการถ่ายทอดไปยังห้องเครื่อง บ่าวไพร่สนมกำนัลได้เรียนรู้ และแพร่หลายไปยังสามัญชนย่านเมืองเพชรบุรีในที่สุด ทว่าข้าวแช่สูตรดั้งเดิมของเจ้าจอมมารดากลิ่นก็ยังจับใจผู้ที่ได้ลิ้มลอง แม้แต่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ที่ได้เคยเสวย และทรงกล่าวถึงข้าวแช่ของเจ้าจอมมารดากลิ่นไว้ว่า “ หากจะกินข้าวแช่ ก็ต้องข้าวแช่เจ้าจอมกลิ่น ” อาจเป็นด้วยเจ้าจอมมารดากลิ่นท่านเป็นมอญผู้ดี และชำนิชำนาญ รู้จักกลเม็ดในการทำข้าวแช่ได้ดีกว่าคนทั่วไปก็เป็นได้ ต่อเมื่อภายหลังชาวไทยรับเอาวัฒนธรรมการกินข้าวแช่ของมอญมา ก็มีการประยุกต์ดัดแปลงเพิ่มขึ้น เช่น พริกหยวกทอด กะปิชุบไข่ทอด ยำกุ้งแห้ง เป็นต้น

เอกสารอ้างอิง

หนังสือ ของดีเมืองเพชร ของแผนกศึกษาธิการ จังหวัดเพชรบุรี (1969) ชิดชนก กฤดากร, หม่อมเจ้า (1997)

อัตตาหิ อัตตโน นาโถ: นิทานชีวิตจริงบางตอนของข้าพเจ้า (1984)สมบัติ พลายน้อย (2004)

ตรุษสงกรานต์. กรุงเทพฯ: มติชน.อลิสา รามโกมุท.(2007)

เกาะเกร็ด: วิถีชีวิตชุมชนมอญริมน้ำเจ้าพระยา. กรุงเทพฯ: สมาพันธ์, สมาคม. ไทยรามัญ (2004).

80 ปีศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์สุเอ็ด คชเสนี: 48 ปีสมาคมไทยรามัญ. กรุงเทพฯ: เท็คโปรโมชั่น.